Goed communiceren kun je leren

Trainers en coaches communiceren veel; verbaal of non-verbaal, afbrekend of opbouwend, bondig of langdradig, sturend of bevragend. Iedere trainer/coach hanteert zijn of haar eigen manier van communiceren. Alleen is iedere speler anders.

Steeds meer trainers en coaches zijn zich bewust van de manier waarop zij communiceren, maar helaas ontbreekt het nog aan differentiëren, zodat de boodschap bij iedere speler goed aankomt. “Tijd voor actie!” predikt Nevobo opleider Ine Klosters dan ook.

Differentieer in je manier van communiceren

Differentiëren in je manier van communiceren is van essentieel belang. Hoe beter je je boodschap én de manier waarop je deze brengt afstemt op het type speler, hoe beter deze jouw aanwijzingen op zal pakken. Klosters ervaart dit zelf ook. “Met een teamsport heb je te maken met spelers die jouw aanwijzingen moeten ontvangen. Als ik mijn eigen communicatie niet aanpas aan de verschillende voorkeuren op het gebied van communicatie van mijn spelers, wordt het een lastig verhaal. Niet iedereen zal mij dan ‘horen’. Kortom, ik moet differentiëren in mijn manier van communiceren om iedereen te bereiken.”

Taalbarrière bestaat niet

Ooit trainde Klosters een jongetje dat rechtstreeks uit Afghanistan kwam en alleen Afghaans sprak. “Dat spreek ik niet, maar door oogcontact, met non-verbale communicatie en door erg veel voordoen kon ik de jongen toch een leuke, leerzame training bieden. Het is dus best mogelijk, als je goed kijkt naar wat een ander nodig heeft.” Dat is volgens de ervaren trainster niet anders als je met een dove of slechthorende werkt: “De meesten spelen gewoon in reguliere teams. Dan komt het aan op jouw aanpassingsvermogen, want je kan van de speler niet verwachten dat die beter gaat horen.”

Meer doven en slechthorenden

Uit onderzoek van het RIVM blijkt dat 8,8% van de huidige jongeren binnen tien jaar gehoorschade zal hebben, alleen al door het met koptelefoon luisteren van muziek op de telefoon. “De kans dat je iemand in het veld hebt staan die niet optimaal kan horen wordt dus alleen maar groter”, voorspelt Klosters.

Nationaal doventeam

De ervaren trainster is ook trainer/coach van het nationale doventeam. Hoe communiceert ze met die speelsters? “Ook daar geldt dat iedere speelster mijn boodschap op een andere manier ontvangt. De gebarentolk staat naast me, geweldig dat ze de mijn woorden ‘live’ vertaalt, maar liever weet ze vooraf wat ik ga zeggen. Dat is best lastig als je redelijk spontaan communiceert, maar het lukt ons goed over te brengen wat ik bedoel.” De slechthorende speelsters zijn, zolang ze een gehoorapparaat in hebben, niet afhankelijk van de tolk. “Ze kunnen een deel horen, zijn enorm creatief met het invullen van de gemiste delen en kunnen goed liplezen, maar bij officiële wedstrijden is het gebruik van gehoorapparaten verboden. Zeker als er omgevingsgeluid aanwezig is, ligt er dan een mooie uitdaging voor ons team, want niet iedereen is bekend met de Nederlandse gebarentaal.”

Communicatietips voor trainers met dove/slechthorende speler(s)

Wie zelf met dove en/of slechthorende spelers werkt, kan gebruik maken van Klosters’ communicatiemethode bij het nationaal doventeam. Hieronder een paar gouden regels:

• Stem met de speler af wat hij qua communicatie van je nodig heeft
• Vraag aan de speler wat hij een fijne plaats vindt om feedback te krijgen
• Zorg dat je geen fel licht in je rug hebt, want dan is liplezen niet mogelijk en kan je non-verbale gedrag niet worden afgelezen
• Zoek een rustige plaats in de zaal op en ga altijd met je rug naar omgevingsgeluid staan, zodat er geen omgevingsgeluid van de andere kant komt
• Beperk het omgevingsgeluid zoveel mogelijk
• Praat rustig en articuleer duidelijk (maar overdrijf niet)
• Zoek oogcontact
• Vraag na of de boodschap helder was
• Gebruik een tolk (de dove speler kan deze zelf regelen)

Geef ze een kans!

Een dove of slechthorende kan in principe net zo goed volleyballen als ieder ander. Wel is het aanpassen van jouw communicatie als trainer en/of coach dus van essentieel belang. Een groter bewijs dan de Amerikaanse international David Smith is er niet. Smith is bijna volledig doof, maar speelt in de basis van het nationale team als middenaanvaller. Kortom, geef dove of slechthorende spelers de kans die je iedere andere speler ook geeft!

Ook aan de slag met trainer/coachcommunicatie?

Meer weten over effectief communiceren tijdens trainingen en wedstrijden? Klosters of één van haar collega-opleiders helpt je graag verder. Ook als je een dove of slechthorende speelster die wel zou willen uitkomen voor het Nationale Doventeam binnen de clubgelederen hebt, hoort Klosters dat graag!